摘要
传统癌症治疗方法(如化疗、放疗和手术切除等)存在对正常组织的严重毒副作用和治疗效果差等缺点,从而阻碍了其在临床治疗中的进一步应用.随着纳米技术和纳米医学的快速发展,能量转换生物材料介导的治疗方式,由于其具有非侵入性、较强的组织穿透能力和对治疗剂量的精准调控等优势而受到广泛关注和研究.本文总结了近年来本研究团队在"能量转换生物材料"(包括光-热转换、光-化学能转换、超声-化学能、超声-热能转换、磁-热能转换和化学能-化学能转换)的设计、制备及其在癌症治疗中的应用,并讨论了"能量转换纳米医学和生物材料"在未来临床转化中的应用前景和面临的挑战.
Severe side effects on the surrounding normal tissues and low therapeutic efficiency hinder the further biomedical applications of conventional cancer therapies(chemotherapy, radiotherapy, surgery, etc.). With the rapid development of nanotechnology and nanomedicine, energy-conversion biomaterial-mediated therapies have received extensive attention due to their non-invasive feature, high tissue-penetration depth and precise regulation of therapeutic doses. In this review, we summarize our recent research progress on the design of energy-conversion biomaterials(photo-to-thermal energy conversion, photo-to-chemical energy conversion conversion, ultrasound-to-chemical energy,ultrasound-to-thermal energy conversion, magnetic field-to-thermal energy conversion, and chemical energy-tochemical energy conversion) and their application in cancer treatment, and discuss the prospects and challenges of energy-conversion nanomedicine in the future clinical translation.
引文
1 Cleary AS, Leonard TL, Gestl SA, Gunther EJ. Nature, 2014, 508:113–117
2 Cheng L, Wang C, Feng L, Yang K, Liu Z. Chem Rev, 2014, 114:10869–10939
3 Yang K, Feng L, Shi X, Liu Z. Chem Soc Rev, 2013, 42:530–547
4 Zhu LL, Zhao HY, Zhou ZY, Xia YH, Wang ZG, Ran HT, Li P, Ren JL. Nano Lett, 2018, 18:1831–1841
5 Cheng K, Sano M, Jenkins CH, Zhang G, Vernekohl D, Zhao W, Wei C, Zhang Y, Zhang Z, Liu Y, Cheng Z, Xing L. ACS Nano, 2018, 12:4946–4958
6 Di Corato R, Béalle G, Kolosnjaj-Tabi J, Espinosa A, Clément O, Silva AKA, Ménager C, Wilhelm C. ACS Nano, 2015, 9:2904–2916
7 Fu C, He F, Tan L, Ren X, Zhang W, Liu T, Wang J, Ren J, Chen X, Meng X. Nanoscale, 2017, 9:14846–14853
8 Weaver CL, LaRosa JM, Luo X, Cui XT. ACS Nano, 2014, 8:1834–1843
9 Zhang K, Li P, Chen H, Bo X, Li X, Xu H. ACS Nano, 2016, 10:2549–2558
10 Nicolas J, Mura S, Brambilla D, Mackiewicz N, Couvreur P. Chem Soc Rev, 2013, 42:1147–1235
11 Abadeer NS, Murphy CJ. J Phys Chem C, 2016, 120:4691–4716
12 Jung HS, Verwilst P, Sharma A, Shin J, Sessler JL, Kim JS. Chem Soc Rev, 2018, 47:2280–2297
13 Chen YW, Su YL, Hu SH, Chen SY. Adv Drug Deliver Rev, 2016, 105:190–204
14 Huang P, Rong P, Lin J, Li W, Yan X, Zhang MG, Nie L, Niu G, Lu J, Wang W, Chen X. J Am Chem Soc, 2014, 136:8307–8313
15 Ge J, Jia Q, Liu W, Guo L, Liu Q, Lan M, Zhang H, Meng X, Wang P. Adv Mater, 2015, 27:4169–4177
16 Chen Y, Wang L, Shi J. Nano Today, 2016, 11:292–308
17 Tan X, Luo S, Long L, Wang Y, Wang D, Fang S, Ouyang Q, Su Y, Cheng T, Shi C. Adv Mater, 2017, 29:1704196
18 LüB, Chen Y, Li P, Wang B, Müllen K, Yin M. Nat Commun, 2019, 10:767
19 Liu C, Zhang S, Li J, Wei J, Müllen K, Yin M. Angew Chem Int Ed, 2019, 58:1638–1642
20 Lin H, Wang X, Yu L, Chen Y, Shi J. Nano Lett, 2017, 17:384–391
21 Lin H, Wang Y, Gao S, Chen Y, Shi J. Adv Mater, 2018, 30:1703284
22 Li R, Zhang L, Shi L, Wang P. ACS Nano, 2017, 11:3752–3759
23 Ding X, Liow CH, Zhang M, Huang R, Li C, Shen H, Liu M, Zou Y, Gao N, Zhang Z, Li Y, Wang Q, Li S, Jiang J. J Am Chem Soc, 2014, 136:15684–15693
24 Lin H, Gao S, Dai C, Chen Y, Shi J. J Am Chem Soc, 2017, 139:16235–16247
25 Fan W, Huang P, Chen X. Chem Soc Rev, 2016, 45:6488–6519
26 Lucky SS, Soo KC, Zhang Y. Chem Rev, 2015, 115:1990–2042
27 Castano AP, Demidova TN, Hamblin MR. Photodiagn Photodyn Ther, 2004, 1:279–293
28 Fan W, Yung B, Huang P, Chen X. Chem Rev, 2017, 117:13566–13638
29 Li X, Lee S, Yoon J. Chem Soc Rev, 2018, 47:1174–1188
30 Zhou Z, Song J, Nie L, Chen X. Chem Soc Rev, 2016, 45:6597–6626
31 Ji C, Gao Q, Dong X, Yin W, Gu Z, Gan Z, Zhao Y, Yin M. Angew Chem Int Ed, 2018, 57:11384–11388
32 Zhang L, Wang D, Yang K, Sheng D, Tan B, Wang Z, Ran H, Yi H, Zhong Y, Lin H, Chen Y. Adv Sci, 2018, 5:1800049
33 Xiang H, Lin H, Yu L, Chen Y. ACS Nano, 2019, 13:2223–2235
34 Qian X, Zheng Y, Chen Y. Adv Mater, 2016, 28:8097–8129
35 Zhou Y, Han X, Jing X, Chen Y. Adv Healthcare Mater, 2017, 6:1700646
36 Qian X, Han X, Chen Y. Biomaterials, 2017, 142:13–30
37 Deepagan VG, You DG, Um W, Ko H, Kwon S, Choi KY, Yi GR, Lee JY, Lee DS, Kim K, Kwon IC, Park JH. Nano Lett, 2016, 16:6257–6264
38 Chen YW, Liu TY, Chang PH, Hsu PH, Liu HL, Lin HC, Chen SY. Nanoscale, 2016, 8:12648–12657
39 Wei BX, Zhao L, Wang TJ, Gao H, Wu HX, Jin Y. Adv Powder Tech, 2013, 24:708–713
40 Fabian E, Landsiedel R, Ma-Hock L, Wiench K, Wohlleben W, van Ravenzwaay B. Arch Toxicol, 2008, 82:151–157
41 Konovalova TA, Lawrence J, Kispert LD. J Photochem Photobiol A-Chem, 2004, 162:1–8
42 Dai C, Zhang S, Liu Z, Wu R, Chen Y. ACS Nano, 2017, 11:9467–9480
43 Han X, Huang J, Jing X, Yang D, Lin H, Wang Z, Li P, Chen Y. ACS Nano, 2018, 12:4545–4555
44 Lee JE, Lee N, Kim T, Kim J, Hyeon T. Acc Chem Res, 2011, 44:893–902
45 Chen Y, Shi J. Adv Mater, 2016, 28:3235–3272
46 Huang P, Qian X, Chen Y, Yu L, Lin H, Wang L, Zhu Y, Shi J. J Am Chem Soc, 2017, 139:1275–1284
47 Zhu P, Chen Y, Shi J. ACS Nano, 2018, 12:3780–3795
48 Li Z, Han J, Yu L, Qian X, Xing H, Lin H, Wu M, Yang T, Chen Y. Adv Funct Mater, 2018, 28:1800145
49 Al-Bataineh O, Jenne J, Huber P. Cancer Treatment Rev, 2012, 38:346–353
50 Tang H, Zheng Y, Chen Y. Adv Mater, 2017, 29:1604105
51 Liu T, Zhang N, Wang Z, Wu M, Chen Y, Ma M, Chen H, Shi J. ACS Nano, 2017, 11:9093–9102
52 Ma M, Xu H, Chen H, Jia X, Zhang K, Wang Q, Zheng S, Wu R, Yao M, Cai X, Li F, Shi J. Adv Mater, 2014, 26:7378–7385
53 Schmitz G. Basic Res Cardiol, 2008, 103:174–181
54 Chen Y, Chen H, Sun Y, Zheng Y, Zeng D, Li F, Zhang S, Wang X, Zhang K, Ma M, He Q, Zhang L, Shi J. Angew Chem Int Ed, 2011, 50:12505–12509
55 Chen Y, Gao Y, Chen H, Zeng D, Li Y, Zheng Y, Li F, Ji X, Wang X, Chen F, He Q, Zhang L, Shi J. Adv Funct Mater, 2012, 22:1586–1597
56 Huang H, Delikanli S, Zeng H, Ferkey DM, Pralle A. Nat Nanotech, 2010, 5:602–606
57 Kong SD, Zhang W, Lee JH, Brammer K, Lal R, Karin M, Jin S. Nano Lett, 2010, 10:5088–5092
58 Lee N, Yoo D, Ling D, Cho MH, Hyeon T, Cheon J. Chem Rev, 2015, 115:10637–10689
59 Shah BP, Pasquale N, De G, Tan T, Ma J, Lee KB. ACS Nano, 2014, 8:9379–9387
60 Chen Y, Jiang L, Wang R, Lu M, Zhang Q, Zhou Y, Wang Z, Lu G, Liang P, Ran H, Chen H, Zheng Y. Adv Mater, 2014, 26:7468–7473
61 Lin H, Chen Y, Shi J. Chem Soc Rev, 2018, 47:1938–1958
62 Chen Q, Feng L, Liu J, Zhu W, Dong Z, Wu Y, Liu Z. Adv Mater, 2016, 28:7129–7136
63 Kotagiri N, Sudlow GP, Akers WJ, Achilefu S. Nat Nanotech, 2015, 10:370–379
64 Feng W, Han X, Wang R, Gao X, Hu P, Yue W, Chen Y, Shi J. Adv Mater, 2019, 31:1805919
65 Huo M, Wang L, Chen Y, Shi J. Nat Commun, 2017, 8:357
66 Kotov NA. Science, 2010, 330:188–189
67 Gao S, Lin H, Zhang H, Yao H, Chen Y, Shi J. Adv Sci, 2019, 6:1801733